In 1871 spendeerde de jonge kunstschilder Claude Monet met zijn gezin enkele maanden in Zaandam en maakte in die periode 25 schilderijen. Een van die schilderijen was ‘Het Blauwe Huis’ aan de Hogendijk. De kleur blauw is opmerkelijk.
Dat Monet enige tijd in Zaandam heeft gewoond en gewerkt genoot lange tijd weinig bekendheid. Hier kwam verandering in toen Zaankanters Jacob Reitsma, Bas Husslage en Martijn Couwenhoven in 2010 de stichting ‘Monet in Zaandam’ oprichtten. Zes jaar later werd met dank aan de inspanningen van de stichting het MonetAtelier geopend in het voormalige ‘luchthuis’ aan de Zaan. Hier zijn 25 replica’s van de schilderijen te zien die Monet tijdens zijn verblijf schilderde, voornamelijk landschappen met molens en zeilschepen op de Zaan. ‘Het Blauwe Huis’ springt erbovenuit, vooral vanwege het gebruik van de kleur blauw. Voor Monet was het een lievelingsschilderij omdat zijn vrouw Camille en zoontje Jean erin figureren.
Kleurgebruik
Over kleur valt veel te zeggen. Zo ook bij ‘Het Blauwe Huis’. Lange tijd was onzeker of het gebouw in 1871 inderdaad deze kleur had of dat Monet een kunstzinni- ge vrijheid had genomen. Bij Zaandam denk je immers toch eerder aan de typisch groene Zaanse huisjes.
Diverse theorieën deden de ronde. Zou het huis niet in Bremergroen zijn geschilderd dat later door
blootstelling aan weersinvloeden is ‘uitgeblauwd’? Na uitgebreid onderzoek door verfexpert Frits Schuster, tevens vrijwilliger bij het MonetAtelier, bleek het
huis inderdaad ooit blauw te zijn geweest. Schuster: “Ik heb in totaal 54 verflagen bestudeerd. De 46e verflaag bleek inderdaad blauw te zijn. Door het aantal verflagen in verband te brengen met de leeftijd van het huis en het moment dat Claude Monet het schilderij maakte, kon ik een berekening maken.”
In 2014 werd het rijksmonument uit 1724 opnieuw blauw geschilderd. Toch was de kous daarmee niet af. Door ontevredenheid over de gekozen blauwe tint ging het onderzoek verder. In de zomer van dit jaar is Het Blauwe Huis opnieuw geschilderd in een blauwe kleur die iets groener oogt.
Monumentenwaaier
De Zaanstreek stond in de 17de eeuw bekend om haar verfmolens. Deze vormden een wezenlijk onderdeel van de regionale economie; de houten huizen moesten immers met teer, lijnolie en verf onderhouden worden. In de 17de eeuw ontstonden de kopergroene kleuren op basis van lijnolie. In de tweede helft van de 19de eeuw ontstonden de chromaatgroene kleuren. Dat zijn de kleuren die Zaans groen genoemd worden. De omvang van de Zaanse verfmakerijen nam in de 20ste eeuw af door het op de markt komen van gerede, gestandaardiseerde verf. Discussies over het juiste kleurgebruik van de Zaanse houten huizen leidden in 2011 tot de Zaanse kleurenwaaier voor de Zaanse houtbouw. De helderblauwe kleur van ‘Het Blauwe Huis’ is daar later aan toegevoegd.
Stad- en Streekwaaier
“Boonstoppel Verf heeft advies uitgebracht over de kleur voor het blauwe huis”, licht marketingmanager Ward Roefs toe. We hebben toen gebruik gemaakt van de Boonstoppel Stad & Streekwaaier, omdat deze een tijdsbeeld geeft van de kleuren zoals deze door de tijd heen werden toegepast in Nederland, alsmede de kleuren zoals die kenmerkend waren voor een regio. Rob van Maanen heeft voor de ontwikkeling van de waaier veel onderzoek gedaan. De kleur die wij destijds geadvi- seerd hebben is SK-4770, welke uit de kleurenwaaier komt. Deze kleur is niet zozeer de specifieke kleur van het Monet-huis, maar een kleur die in die periode veel werd gebruikt”.
Ward Roefs bevestigt dat Frits Schuster na grondig onderzoek (ook het analyseren van een verftrapje) dat de NCS-kleur S2040-B40G beter past bij de kleur van het Blauwe Huis van Monet. Al met al is daarmee het raadsel rond de kleur blauw opgelost.
