Op 1 december reikt demissionair staatssecretaris Gunay Uslu de Erfgoedvrijwilligersprijs 2023 uit. De prijs is door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het leven geroepen om vrijwilligersteams die zich uitzonderlijk inzetten voor het cultureel erfgoed in Nederland te belonen. Vrijwilligersteams kunnen vanaf 1 september genomineerd worden.
Monumenten, musea, archieven, historische genootschappen, ze draaien vaak voornamelijk op de kracht van vrijwilligers. Mensen die zich belangeloos met hart en ziel inzetten om ons cultureel erfgoed in leven te houden en te ontsluiten voor het grote publiek. De erfgoedsector kan niet zonder deze toegewijde vrijwilligersteams. Om hen in het zonnetje te zetten, financieel te ondersteunen én om meer ruchtbaarheid aan de noodzaak van vrijwilligers in de erfgoedsector te geven, is in 2020 de Erfgoedvrijwilligersprijs in het leven geroepen.
Gunay Uslu: “Steeds opnieuw maken mensen zich erfgoed eigen. Zo behoudt en vergroot het zijn waarde voor de samenleving. Daarbij zijn vrijwilligers onmisbaar. Zij maken erfgoed toegankelijk, beleefbaar en ook voor een nieuw publiek waardevol en herkenbaar. Dat is voor mij de betekenis van de Erfgoedvrijwilligersprijs.”
De Erfgoedvrijwilligersprijs
Het winnende team krijgt een cheque van 10.000 euro; voor de helft vrij te besteden (bijvoorbeeld aan teamactiviteiten) en voor de helft ter bevordering van kennisoverdracht op het gebied van het vrijwilligerswerk waarvoor het team zich inzet. Voor de nummers twee en drie is een cheque beschikbaar van 5.000 euro; op dezelfde manier te besteden als bij de winnaar. Daarnaast wordt er een professionele video gemaakt van de finalistenteams. Deze waardevolle toegift mag het team rechtenvrij hergebruiken, om het werk waar zij zo trots op zijn met de wereld te kunnen delen.
Nomineren
Vanaf 1 september (t/m 27 september) kunnen vrijwilligersteams op www.erfgoedvrijwilligersprijs.nl aangemeld worden om mee te dingen naar de felbegeerde prijs. Vervolgens komt een onafhankelijke jury, onder leiding van juryvoorzitter Kathleen Ferrier (Voorzitter Nederlandse Unesco Commissie), bij elkaar om uit alle aanmeldingen drie finalisten te selecteren. In november kan er de hele maand gestemd worden op de finalisten. De winnaar ontvangt op 1 december in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de Erfgoedvrijwilligersprijs uit handen van Gunay Uslu.
Voorgaande winnaars
Het vrijwilligersteam dat in 2020 als eerste met de prijs naar huis ging, was Werkgroep Oeffelt en Loerangel van Stichting Landschapsbeheer Boxmeer. Dit team zet zich in voor de ontwikkeling en het beheer van het unieke Maasheggen Unesco MAB landschap. In 2021 werd de prijs uitgereikt aan Velehanden.nl, waar vrijwilligers de historische documenten van archieven en musea indexeren en digitaal ontsluiten voor het grote publiek. Vorig jaar was het vrijwilligersteam van Vereniging Openluchtbad Zwolle de gelukkige winnaar. Nadat sloop in 1989 dreigde voor het geliefde openluchtbad in Zwolle, kwam de gemeenschap in opstand. Ze bezetten en redden daarmee het zwembad, dat vervolgens een rijksmonument werd. De alsmaar groeiende ‘Vereniging Openluchtbad Zwolle’ (meer dan 7.000 leden) die naderhand werd opgericht, heeft als voorwaarde dat leden een paar uur per seizoen vrijwilligerswerk moeten verrichten bij het zwembad. Zo houdt de gemeenschap samen het zwembad en de geschiedenis in leven.
Over Nederland Monumentenland
De uitreiking van de Erfgoedvrijwilligersprijs wordt georganiseerd door stichting Nederland Monumentenland. Deze stichting maakt zich sterk voor het behoud van monumenten in Nederland. Door ontmoetingen tussen monumenteigenaren, erfgoedprofessionals, publiek én monumenten te organiseren en te faciliteren, worden de monumenten volop beleefd, opnieuw gewaardeerd en gekoesterd. Op deze manier creëert de stichting cultureel bewustzijn en wordt het draagvlak voor het behoud van monumenten vergroot. Nederland Monumentenland organiseert onder meer: de VriendenLoterij Open Monumentendag, de Open Monumenten Klassendag, het Nationaal Monumentencongres en de Erfgoedvrijwilligersprijs.
