Na bijna een decennium is het zover: de IJsselkogge, een uitzonderlijk goed bewaard middeleeuws handelsschip, is geconserveerd. In januari 2026 verlaat het schip Museum Batavialand in Lelystad – waar het sinds de spectaculaire berging in 2016 is onderzocht en geconserveerd – om eerst naar Zwartsluis te worden overgebracht voor restauratie. Daarna krijgt het een museale bestemming in Kampen.
Van ontdekking tot vertrek
De IJsselkogge, een houten handelsschip uit de 15e eeuw, werd in 2011 ontdekt in de IJssel bij Kampen tijdens werkzaamheden voor het project Ruimte voor de Rivier. Vanwege de uitzonderlijk goede staat van het wrak besloten Rijkswaterstaat, de gemeente Kampen, de provincie Overijssel en de RCE om het schip in 2016 in één geheel te bergen. Onder grote publieke belangstelling arriveerde het op 19 februari 2016 op het terrein van Museum Batavialand, waar speciaal voor de IJsselkogge een tijdelijk onderkomen werd gebouwd.
Eindpunt van jarenlange conservering
De conservering van de IJsselkogge is uitgevoerd door Museum Batavialand in opdracht van de RWS. In de eerste fase werd het schip jarenlang nat gehouden met een computergestuurde beregeningsinstallatie om krimp en vervorming van het scheepshout te voorkomen. Vervolgens is het hout handmatig gesproeid met polyethyleenglycol (PEG), een conserveringsmiddel dat het water in de houtcellen vervangt en krimp tegengaat. De laatste stap was een zorgvuldig droogproces, waarbij de luchtvochtigheid geleidelijk werd afgebouwd. Ondanks vertragingen door stormschade aan het dak van het conserveringsstation is het conserveringsproces inmiddels afgerond.
Behorend tot de Maritiem Archeologische Rijkscollectie
Museum Batavialand huist drie collecties, waaronder de Maritiem Archeologische Rijkscollectie. De IJsselkogge is hier onderdeel van. De Maritiem Archeologische Rijkscollectie bevindt zich in het Nationaal Scheepsarcheologisch Depot op het terrein van Museum Batavialand. De collectie vertegenwoordigt het maritieme erfgoed van Nederland en wordt in Lelystad onderzocht, beheerd en ontsloten voor publiek. Museum Batavialand fungeert hierbij als kenniscentrum voor maritieme archeologie.
Op weg naar een nieuwe toekomst
In de week van 19 januari 2026, indien de weersomstandigheden gunstig zijn, vertrekt de IJsselkogge naar Zwartsluis voor restauratie. Daarna krijgt het schip een nieuwe plek in het toekomstige Museum Kampen. Voor Museum Batavialand markeert dit afscheid tegelijkertijd het begin van iets nieuws: op de vrijgekomen locatie verrijst de komende jaren een geheel nieuw museum, dat eind 2028 zijn deuren opent.
Tentoonstelling over de kogge
Speciaal voor de verplaatsing van de IJsselkogge worden elf objecten die gevonden zijn in de IJsselkogge samen tentoongesteld in Museum Batavialand. Het betreft ruim 500 jaar oude objecten, zoals een pikhaak, dierlijke botresten, kannen, pelgrimsinsignes en een tinnen hanger.
