Elke klok in Museum Klok & Peel is een ode aan de maker. Die heeft immers ooit een klok gegoten die het bewaren waard is. Aan de jongste schenking aan het museum is niet alleen de naam van een klokkengieter verbonden, maar ook – en dat is volgens conservator Rainer Schütte heel bijzonder – die van een beiaardier. Het gaat om een klokje dat kort voor de Tweede Wereldoorlog werd gegoten, waarschijnlijk in opdracht van Jacob Vincent, hofbeiaardier in dienst van Koningin Wilhelmina.
Vincent (Amsterdam 1868 – Utrecht 1953) was niet de minste onder de vooroorlogse carilloneurs. Hij was beiaardier van het Paleis op de Dam, de Westertoren en de Munttoren in Amsterdam, van Weesp, Monnikendam en van kasteel Nijenrode in Breukelen.
Jacob Vincent speelde feestconcerten bij de geboorte van de prinsessen Juliana (1909) en Beatrix (1938), die duizenden toehoorders trokken. Ook tekende hij in 1927 voor een iconische carillonbespeling, die via Philips’ experimentele kortegolfzender PCJJ te horen was tot in het toenmalige Nederlands-Indië toe. Dat leidde daar in die tijd tot een golf van ontroering.
Henri Fritsen
Als beiaardier van het Paleis op de Dam bouwde Vincent een goede relatie op met klokkengieter Henri Fritsen (1874-1951) van Petit & Fritsen in Aarle-Rixtel. Die begon in 1939 met het gieten van gestemde beiaardklokken. De Aarlese klokkengieter verwierf daarmee mooie opdrachten, waaronder een geslaagde uitbreiding van de Hemony-beiaard in de Rotterdamse Laurenskerk.
In 1939 wilde Jacob Vincent de kundige gieter ook de Hemony-beiaard van het Paleis op de Dam laten restaureren. Petit & Fritsen zou twee klokjes uit 1699 vergieten tot nieuwe klokken, maar de gemeente Amsterdam wilde de historische klokjes niet kwijt. Er moesten met spoed twee nieuwe klokken komen. Op 1 maart 1940 moesten ze klaar zijn vanwege het 40-jarig jubileum van Jacob Vincent. Petit & Fritsen leverde op tijd en zou meer opdrachten krijgen, maar de Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten.
Lees ook: in 2021 kreeg Museum Klok & Peel nieuwe directeuren.
Conflict
Tijdens de oorlog kwam de Oranjegezinde Vincent in conflict met de pro-Duitse autoriteiten en werd hij tijdelijk uit zijn beiaardiersfunctie ontheven. Daarom is het des te opmerkelijker, dat het nieuwe museumstuk de oorlog heeft overleefd. Immers: tijdens de beruchte klokkenvordering van de jaren 1942/43 gingen de allerjongste klokken het eerst de smeltovens in. Op het klokje dat de dans ontsprong staan twee opschriften: PETIT & FRITSEN KLOKKENGIETERS AARLE-RIXTEL N.B. en VINCENT BEIAARDIER 1900 – 1 MAART – 1940.
Schenking
Schenker van de klok is Kees Herder uit Rijswijk. Die kocht het klokje jaren geleden in België en vond het beter op z’n plek in Asten dan bij hem thuis. Conservator Rainer Schütte: “Wij krijgen vaker objecten aangeboden, maar kunnen lang niet alles aannemen. Het gaat altijd om de kwaliteit van een object en het bijbehorende verhaal. Daar moet je als museum iets mee kunnen. Dit klokje is in alle opzichten een aanwinst voor Museum Klok & Peel”.
