Voor de aankomende editie van Open Monumentendag werkt de NS mee als kennis- en communicatiepartner. Het thema van dit jaar, ‘Routes, netwerken en verbindingen’, met de bijpassende slogan ‘Onderweg!’, wordt op bijzondere wijze tot leven gebracht. Speciaal voor deze gelegenheid zal NS een monumentale trein inzetten, waarmee bezoekers diverse locaties van Open Monumentendag kunnen bezoeken. De historische treinen Mat ’46 en Mat ’54, afkomstig uit het Spoorwegmuseum, zullen op zaterdag 14 september meerdere ritten verzorgen van Utrecht Maliebaan naar Den Dolder en Bilthoven, en vervolgens doorrijden naar Amersfoort Centraal. Iedereen met een geldig vervoersbewijs kan meereizen. De treinen worden aan elkaar gekoppeld en rijden als één geheel, waarbij reizigers begeleid worden door personeel in historisch uniform. Houd er wel rekening mee dat deze historische treinen geen airconditioning hebben.
Lees: Schakel & Schrale renoveert en verduurzaamt monumentaal dak tramremise GVB Amsterdam
Mat ’54 – Hondekop
De Mat ’54, die in de jaren ’50 geïntroduceerd werd, trok destijds veel aandacht. Zijn robuuste vormgeving onderscheidde zich duidelijk van de oudere stroomlijnmodellen, en al snel kreeg de trein de bijnaam ‘Hondekop’ vanwege de vorm van de machinistencabine. Hoewel de Hondekop stevig gebouwd was en daardoor rustig reed, was hij minder snel bij het optrekken. In de jaren ’70 werd de Hondekop dé belangrijkste trein voor langeafstandsdiensten, later bekend als de intercity. In totaal reden 428 rijtuigen, verdeeld over verschillende series, op het Nederlandse spoor. Hiermee was het de meest iconische trein van die tijd. In 1996 werd de Hondekop uit dienst genomen.
Mat ’46 – Muizeneus
Na de Tweede Wereldoorlog was er dringend behoefte aan nieuw treinmaterieel, omdat veel treinen tijdens de oorlog verwoest waren. De Mat ’46 was een van de eerste ontwerpen die na de oorlog gerealiseerd werden; de eerste treinstellen verschenen in 1948 op het spoor. Ook deze trein kreeg een bijnaam, de ‘Muizeneus’, vanwege de gele ‘snorharen’ die later op de voorkant werden geschilderd. De Mat ’46 stond bekend om zijn degelijkheid en had een ruime bagageafdeling naast het passagiersgedeelte. Treinstel 273 bleef tot in de jaren ’80 in dienst als stop- en sneltrein.
Oorspronkelijk waren de treinstellen olijfgroen met rode biezen, maar vanaf de jaren ’60 kregen ze een grasgroene kleur met een gele “snor” op de neus. Het treinstel uit het Spoorwegmuseum rijdt in de originele olijfgroen/rode kleurstelling. In tegenstelling tot de Hondekoppen zijn deze treinen nooit voorzien van een centrale deursluiting, waardoor de conducteurs bij elk station handmatig de deuren moesten sluiten.
