Het Allard Pierson
presenteert de eerste grote tentoonstelling over de multi-inzetbare Egyptische
god Bes. Met zijn kromme, korte beentjes, zijn uitgestoken tong, verentooi en
dikke buik is Bes een herkenbare figuur uit het Oude Egypte. Populair als hij
was, werd hij afgebeeld op amuletten, meubels, zuilen, vazen en serviesgoed en
als klein of groot standbeeld. In deze tentoonstelling staat nu eens niet de
Egyptische elitecultuur of de dodencultus centraal. Bes speelde een rol in het
dagelijks leven en tussen de mensen: van farao’s tot slaven, van zwangere
vrouwen tot bange kinderen en van strijdende soldaten tot vrolijke
feestvierders. Bes, kleine god in het Oude Egypte is een tentoonstelling
voor jong en oud en is te zien van 18 oktober 2019 tot en met 8 maart 2020.
God van iedereen
Van ca. 2450 v. Chr. tot
in de Romeinse periode (ca. 300 n. Chr.) was Bes in Egypte de god van iedereen.
Van jong tot oud en van arm tot rijk, net als wij hadden de mensen toen zorgen
en angsten waarvoor ze soms wat hulp konden gebruiken. Ook als het om de
vrolijke kant van het leven ging werd allemansvriend Bes aangeroepen en
vereerd. Hij was goed voor de vruchtbaarheid en verhoogde de feestvreugde bij
bijzondere gelegenheden. Ondanks zijn enorme populariteit toen, horen we nu
niet veel meer over Bes. Wat bleef er over van de Bes-verering toen het
Egyptische rijk overging in het Romeinse Rijk? Heeft onze tuinkabouter nog iets
te maken met deze figuur? En wat is de link tussen Bes en het eiland Ibiza?
Dagelijks leven in het Oude Egypte
Bes, kleine god in het Oude Egypte is een vrolijke en
toegankelijke tentoonstelling die het dagelijks leven in het Oude Egypte
dichterbij brengt. De objecten in de tentoonstelling weerspiegelen de functie
van Bes als god voor gewone mensen; het merendeel is terracotta. Maar er zijn
ook veel amuletten van faience en enkele zijn gemaakt van kostbare
steensoorten. De vroegste voorwerpen waarop Bes-achtige wezens staan
afgebeeld, zijn meer dan vierduizend jaar oud, de jongste voorwerpen stammen
uit de derde eeuw van onze jaartelling, toen Bes populair was in Romeins
Egypte. Een van de hoogtepunten in deze tentoonstelling is een bijzondere
verzameling archeologische vondsten van een opgraving in Soedan, dat ook tot
het Oude Egypte behoorde. Van de ooit metershoge Bes-pilaren die toegang gaven
tot een tempel resten nu slechts brokstukken en een negentiende-eeuwse
illustratie.
Internationale samenwerking
Dankzij internationale samenwerking gefinancierd door het
Mondriaan Fonds komen in de tentoonstelling Bes, kleine god in het Oude
Egypte voor het eerst meer dan 250 Bes-objecten bij elkaar. Een groot deel
komt uit de collectie van het Allard Pierson. Museum August Kestner in Hannover
en de Ny Carlsberg Glyptotek in Kopenhagen werken mee aan de totstandkoming van
de tentoonstelling en geven een groot aantal objecten in bruikleen. Deze drie
collecties worden aangevuld met bijzondere stukken uit het Römer- und
Peliszeaus-Museum in Hildesheim, het Georg Steindorff Egyptisch Museum van de
Universiteit van Leipzig, het museum van de Universiteit van Aberdeen en het
Nationaal Museum van Soedan in Khartoem.
Voor alle leeftijden
Bes wordt in de
tentoonstelling geïntroduceerd door middel van een kleurrijke animatiefilm,
gemaakt door Mirjam Debets. Bezoekers komen de getekende figuren op
verschillende punten in de tentoonstelling weer tegen. Aan het eind kan
iedereen een eigen Bes samenstellen. Voor kinderen vanaf zes jaar biedt de
tentoonstelling veel aanknopingspunten met hun eigen belevingswereld.
