Matthias Diependaele, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed kent de Onroerenderfgoedprijs 2019 toe aan het voormalige gildehuis van de Vrije Schippers in Gent.

De publieksprijs gaat naar de Sint-Norbertuspoort in Leuven. Bij een poll waaraan 6.150 mensen deelnamen kreeg de restauratie van de Sint-Norbertuspoort de meeste stemmen.

Wouter Callebaut, architect bij Callebaut-architecten, ontvangt een eervolle vermelding voor zijn bijdrage aan de restauratie van het gildehuis van de Vrije Schippers.

De Onroerenderfgoedprijs beloont recente realisaties op het vlak van monumentenzorg, landschapszorg en archeologie. De vierde editie van de prijs stond in het teken van erfgoed dat niet publiek toegankelijk is. Negentien kandidaten schreven zich in. Een externe jury nomineerde de Sint-Norbertuspoort in Leuven, het gildehuis van de Vrije Schippers in Gent en Hof Ter Beemt in Zingem als laureaten. Elke laureaat wint een bedrag van 2.500 euro. De winnaar ontvangt daarbovenop 12.500 euro, dus 15.000 euro in totaal.

Het gildehuis van de Vrije Schippers

Het gildehuis van de Vrije Schippers is een van de best bewaarde gildehuizen aan de Graslei in Gent. De gilde van de Vrije Schippers kocht het pand in 1530.
Vrije schippers waren schippers die op alle waterwegen van het graafschap Vlaanderen mochten varen, inclusief de Gentse binnenwateren. De onvrije schippers moesten aan de stadsgrenzen hun vracht overladen.

In 2011 kocht het havenbedrijf North Sea Port het gebouw om er een representatiehuis van te maken. Zij herbestemden het pand tot werkplek en vergaderruimte. De hal en het aanpalend salon zijn publiek toegankelijk. Het bureau Callebaut-architecten leidde de werken.

De jury: “Bij het restauratieproject van het gildehuis van de Vrije Schippers zijn oud en nieuw volledig in balans gebracht. Het monument is volledig gerestaureerd en herbestemd met een groot respect voor de verschillende historische lagen. Alle verdiepingen hebben een nieuwe functie gekregen. Elementen met erfgoedwaarden werden in situ behouden en nauwgezet gerestaureerd. Voor de technische en sanitaire voorzieningen is een nieuw volume toegevoegd achter in het gebouw, volledig los en demonteerbaar van de historische constructie. Ook alle andere ingrepen aan het gebouw zijn reversibel ontworpen en uitgevoerd. Hierdoor kan het gildehuis zich in de toekomst gemakkelijk aanpassen aan nieuwe noden.

Als levend monument geeft het herbestemde gildehuis een belangrijk verhaal uit de lokale geschiedenis een gezicht. De prachtig herstelde muurschilderingen vertellen meer over het historische belang en gebruik van het gebouw.”

Over de Eervolle vermelding

Architect Wouter Callebaut ontvangt een eervolle vermelding voor zijn werk aan het gildehuis van de Vrije Schippers. De architect stelt met zijn bureau Callebaut-architectenal jaren als missie voorop om te focussen op ‘dynamisch behoud’. Het bureau zoekt altijd naar een evenwicht tussen de herwaardering van een gebouw en de nieuwe functie-invulling. Hiervoor omringen de architecten zich met academici uit diverse onderzoekdisciplines en erfgoedexperten.

De jury: ”De kwaliteit van de aanpak van Callebaut-architecten bewijst zich op superieure wijze in de restauratie van het gildehuis van de Vrije Schippers.”.

De andere laureaten

De Sint-Norbertuspoort in Leuven (wint de publieksprijs)

Het domein van de abdij van ’t Park in Leuven is ommuurd en voorzien van een aantal poorten. Eén van die poorten is de Sint-Norbertuspoort, die gebruikt werd als graanschuur. De poort verbindt de abdij met het landbouwgebied.

Vandaag vind je in de Sint-Norbertuspoort de ‘Library of Voices’ van de Alamire Foundation. Deze organisatie doet onderzoek naar muziek en het muziekleven in de Nederlanden van de middeleeuwen tot 1800.
In het gebouw werden na de restauratie een documentatiecentrum, een sound laboratorium en een digitale bibliotheek ondergebracht, met vergaderruimtes en werkplekken. Het project startte in 2016. De technische diensten van de KU Leuven volgden het project op.

De jury: “De herbestemming van de Sint-Norbertuspoort is een geslaagd project. Veel poortgebouwen blijven leeg staan omdat de historische vorm en indeling een herbestemming moeilijker maken. Toch is de poort een passend kader geworden om muziek te bewaren en te beluisteren. Zo zijn onroerend en roerend erfgoed mooi samengebracht.”

Hof ter Beemt in Zingem

Hof ter Beemt is een achttiende eeuwse hoeve met losstaande bijgebouwen. Later, in 1875 werd een gesloten complex gecreëerd met de bouw van een wagenhuis en extra stallingen. Op dat moment was er al een jeneverstokerij in de hoeve opgericht. In de afgelopen decennia kreeg de site verschillende functies, zoals een locatie voor een scoutsgroep, een café en een kunstgalerij.
Zeven jonge gezinnen sloegen in 2014 de handen in elkaar. Ze maakten van de driehonderd jaar oude hoeve een nieuwe thuis. De restauratie is ecologisch en energiezuinig uitgevoerd en heeft tegelijk respect voor het authentieke karakter van de site. De als monument beschermde tuin werd in één beweging mee gerestaureerd. Het ontwerpteam bestond uit MVC architecten (duurzaam bouwen) en aNNo architecten (erfgoedspecialist).

De jury: “Hof ter Beemt heeft een voorbeeldfunctie en is het bewijs dat het mogelijk is om in een dorpskern aan verdichting te doen met respect voor wat er al staat. Op korte tijd is de site opnieuw een rol van betekenis gaan spelen in de lokale gemeenschap. Het project is een voorbeeld voor mensen die ecologisch willen bouwen of die een cohousingproject uitwerken.” 

Technische informatie

Gildehuis van de Vrije Schippers in Gent

De Sint-Norbertuspoort in Leuven

Hof ter Beemt in Zingem

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR