Vandaag is het digitale startschot gegeven voor het project Erfgoed Gezocht. Erfgoed Gezocht is het eerste grootschalige archeologische project op basis van citizen science in Nederland: iedereen kan vanachter zijn/haar eigen computer meespeuren naar nog niet eerder ontdekt archeologisch erfgoed op de Utrechtse Heuvelrug. Hierdoor kunnen burgers bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek en de bescherming van het Utrechts erfgoed. Het project Erfgoed Gezocht komt voort uit de samenwerking tussen de Universiteit Leiden en Landschap Erfgoed Utrecht, in opdracht van de Provincie Utrecht en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.
Nieuwe techniek
De hoogte van ons land is door het Actueel Hoogtebestand Nederland heel gedetailleerd in kaart gebracht door middel van een nieuwe techniek, LiDAR (Light Detection And Ranging). Deze techniek heeft als voordeel dat bij de hoogtemeting planten en bomen niet worden meegenomen. Daardoor kunnen we in bosrijke gebieden, zoals de Utrechtse Heuvelrug, nu voor het eerst sporen uit het verleden zien die eerder werden verborgen onder plantengroei.
Help de wetenschap
De Utrechtse Heuvelrug is veel te groot om alleen door professionele archeologen onderzocht te worden. Daarom wordt burgerwetenschap, citizen science, toegepast: Nederlanders wordt gevraagd om vanuit huis mee te speuren. Op de website www.erfgoedgezocht.nl staan hoogtekaarten waarop vrijwilligers sporen uit het verleden kunnen markeren. Het gaat om archeologische resten zoals grafheuvels (uit 2800-500 v.C.) en Celtic fields of raatakkers (1000 v.C.-200 na C.), maar ook om jongere sporen uit bijvoorbeeld de tijd van Napoleon en de Tweede Wereldoorlog.
Iedereen met een computer en internet kan deelnemen. Deelnemers krijgen vooraf een korte uitleg, en na een eerste speurfase via de computer zullen archeologen en vrijwilligers samen het veld in gaan om de gevonden resten te controleren. Burgers zijn in dit citizen science project dus onmisbaar als nieuwe wetenschappers. Elke kaart wordt door minimaal 30 mensen onderzocht, wat zorgt voor een betrouwbare steekproef.
Opbrengsten
De resultaten van dit project leveren nieuwe kennis op over ons verleden. Ook kunnen we het nieuw gevonden archeologisch erfgoed beter beschermen voor de toekomst. Veel deelnemers zullen verrast zijn welke resten van het verleden ze in hun eigen woonomgeving vinden, soms duizenden jaren oud. Het project maakt nieuwsgierig en zorgt voor meer begrip en draagvlak voor het behoud van dit vaak kwetsbare erfgoed. De resultaten van dit menselijke speurwerk worden daarnaast gebruikt in een wetenschappelijke studie naar kunstmatige intelligentie en automatische herkenning van archeologische structuren door de computer.
Meespeuren!
Je kunt op twee manieren meedoen. In eerste instantie kan je thuis op de website speuren naar archeologische resten op de hoogtekaart. Je kunt er over ontdekkingen discussiëren met collega-speurders en de archeologen van Landschap Erfgoed Utrecht en de Universiteit Leiden. Daarna zullen de digitaal ontdekte resten ook in het veld gecontroleerd moeten worden. Op een later moment worden daarom veldexpedities georganiseerd en kunnen vrijwilligers mee het veld in.
Deelname aan het project is gratis en duurt naar verwachting tot het einde van het jaar.
Het project Erfgoed Gezocht is te vinden op www.erfgoedgezocht.nl.
