Maartje Duin wint het sKBL Ithakastipendium 2023 van stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL). De sKBL Ithakaprijs en -stipendium worden sinds 2015 jaarlijks uitgereikt. Met haar onderzoek naar Mina & Mevrouw wil de journaliste, radio- en podcastmaker Maartje Duin komen tot een 8-delige podcastserie over haar overgrootmoeder Marietje gravin van Lynden-Calkoen (1886-1986) en haar dienstbode Mina Marinusse (1912-2003), die in 1937 bij de gravin op Kasteel Ter Hooge in Middelburg in dienst trad. Vanmiddag ontving ze dit stipendium uit handen van jurysecretaris René Dessing op Kasteel De Vanenburg te Putten.
De jury ontving vier onderzoek aanvragen en honoreerde de aanvraag van Maartje Duin “vanwege het aansprekende verhaal, de sociale structuren die worden blootgelegd en geanalyseerd, de regio waarin dit zich afspeelt en het medium dat wordt benut om dit verhaal verder te openbaren”, aldus jurysecretaris René Dessing.
Eigen familiegeschiedenis als bron
Duin wil met deze podcast haar herinneringen onderzoeken en toetsen. Zij heeft sterke herinneringen aan de zomers die zij op Ter Hooge doorbracht, waar een bezoek aan Mina en haar overgrootmoeder bij hoorde. Ook de oorlog speelt in de podcast een rol: Ter Hooge werd in 1942 door de Duitse bezetters geconfisqueerd.
Door interviews met nazaten en naasten van Mina en Mevrouw over het leven op Ter Hooge en later Berkenbosch te Oostkapelle, ontstaat een beeld van de relatie tussen de oude gravin en haar uiterst loyale dienstbode, die haar tot aan haar dood blijft bezoeken en verzorgen.
“Een geschiedenis over klassen, keuzes en afhankelijkheid”
Aan de hand van dit centrale thema wordt in de podcast de gang van het feodale systeem naar maatschappelijke gelijkheid en andere tijdsveranderingen centraal gesteld in het Zeeland van de tweede helft van de 20e eeuw. Eerder maakte Duin de prijswinnende podcast De Plantage van onze voorouders in samenwerking met Peggy Bouva. Ook voor deze podcast diende haar eigen familiearchief als belangrijke informatiebron.
sKBL Ithakaprijs 2023
Op De Vanenburg werd ook de winnaar van de sKBL Ithakaprijs bekend gemaakt. Dit is de belangrijkste Nederlandse prijs voor boeken of journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Deze werd toegekend Renger E. de Bruin voor Adel en ridderschap in Utrecht. Het is de negende keer dat deze prijs en het daarbij horende geldbedrag (€ 5.000,-) is uitgereikt.
Jury
De jury bestaat uit Paul Schnabel (voorzitter jury), René Dessing (secretaris jury / voorzitter sKBL en directeur stichting Erfgoed Landfort), Yme Kuiper (emeritus-hoogleraar historische Buitenplaatsen & Landgoederen, RUG), Marcel van Ool (cultuurhistoricus, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer), Juliette Jonker-Duynstee (kunsthistoricus, publicist en expert voor buitenplaatsen langs de Vecht).
Achtergrond prijs & stipendium
De Ithakaprijs is in 2015 door sKBL geïnitieerd en dankzij een genereuze gift voor de eerste vijf jaar mogelijk gemaakt door oud-staatssecretaris Mr. Els Veder-Smit. De prijs is bedoeld voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Ieder jaar wordt ook een stipendium uitgereikt voor onderzoek naar deze aandachtsgebieden. Prijs en stipendium bedragen ieder € 5000,-. In 2020 heeft een tweede particuliere schenker besloten om de prijs en stipendium voor opnieuw tien jaar mogelijk te maken. Zie voor meer informatie en eerdere winnaars van de sKBL Ithakaprijs en -stipendium: https://www.skbl.nl/informatie-ithakaprijs-en-ithakastipendium/
Jouw reis, jouw Ithaka
Na de Trojaanse oorlog, kostte het koning Odysseus ruim tien jaar om terug te keren naar zijn geliefde eiland Ithaka. In 1911 schrijft de Griekse dichter Konstantínos Kaváfis (of Constantine Cavafy) zijn beroemde gedicht Ithaka waarin hij, in tegenstelling tot Odysseus, juist wenst dat de reis naar Ithaka lang mag zijn. Hou Ithaka in je gedachten: dat is het einddoel en geeft je de reis ernaartoe: “En vind je het er wat pover, Ithaka bedroog je niet. / Zo wijs geworden, met zoveel ervaring, zul je al begrepen hebben wat Ithaka’s beduiden.”
