| Studenten van de opleiding Restauratie en Conservatie van de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben negentiende-eeuwse schilderingen blootgelegd op deuren en wanden in de Baarnsche en Soester colonnades (de vleugels) van het paleis. De opleiding Restauratie en Conservatie van de UvA is onderdeel van de Soestdijk Academy, wat in mei 2020 is opgericht om relevante opleidingen te betrekken bij de renovatie en transformatie van het landgoed, door het bieden van stageplaatsen, onderzoeksprojecten en werkervaringsplekken. Het team van Hylkema Erfgoed, dat sinds de start betrokken is bij de plannen voor de herbestemming van het paleis, voert onder leiding van restauratie architect Maarten Peek, de regie over de restauratie en de onderzoeken die daaraan voorafgaan. Met Yasmine van der Hulst van Hylkema Erfgoed hebben zij de colonnades als onderwerp voor het studentenonderzoek uitgekozen. Uit beschadigingen in de afwerking en bronnenonderzoek ontstond het vermoeden dat onder de wit geschilderde gangen, oude kleurrijke afwerkingen aanwezig zouden kunnen zijn. De studenten hebben de opdracht gekregen de historische verflagen te onderzoeken en te relateren aan verbouwingen en de bewonersgeschiedenis van het gebouw. Deze bewonersgeschiedenis is natuurlijk uniek omdat het een paleis is en dat maakt dit onderzoek van de studenten heel bijzonder. Tijdens het onderzoek worden ook al een verkenning gedaan naar andere stijlkamers, waar een mogelijk vervolgonderzoek voortgezet kan worden. Zoals in de witte eetzaal of in de appartementen op de verdieping van het Corps de Logis. Met het onderzoek hoopt Hylkema Erfgoed een beter inzicht te krijgen in oudere afwerkingen, gebruik en bewoners van het paleis, welke goede aanknopingspunten kunnen vormen voor de vormgeving van het paleis in de toekomst, waarbij behalve de huidige verschijningsvorm, ook de historische gelaagdheid voor toekomstige bezoekers inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Jessica Hensel, Universiteit van Amsterdam: ‘Als docent ben ik vaak op zoek naar leuke en interessante locaties voor het praktijkwerk van de studenten en het is geweldig dat ze nu in één van de Nederlandse paleizen aan het werk kunnen. De studenten hebben veel tijd gekregen om hun manuele vaardigheden te oefenen, aangezien het onderzoeken van de wanden en onderdelen van de ruimte met een chirurgisch scalpelmesje gebeurt. Bij dit stratigrafische onderzoek worden zogenaamde kleurtrappen gemaakt: de verf wordt laag voor laag naast elkaar weggehaald waardoor een chronologisch beeld ontstaat. Wij werken ook in de toekomst graag samen bij de onderzoeken voor de restauratie van Paleis Soestdijk.’ Frans van der Avert, Directeur Paleis Soestdijk I Made by Holland: ‘Het is onze ambitie om door onze Soestdijk Academy de restauratie en transformatie van het landgoed ook een leer- en werkplek te laten zijn voor het regionaal en nationaal onderwijs. Of het nu gaat om de restauratie van de gebouwen, het onderhoud en de inrichting van park en tuin, hospitality of educatieve projecten, wij vinden het belangrijk dat wij studenten een platform kunnen bieden waar ze kunnen leren, onderzoeken en ervaring kunnen opdoen. Het kleurenonderzoek door studenten Restauratie en Conservatie van de UvA geeft ons veel informatie over het kleurgebruik en de bewonersgeschiedenis die het paleis heeft gehad en om later bij de restauratie de verschillende tijdlagen en functionaliteiten van de ruimtes te vertellen.’ Microscopisch kleurenonderzoek Bij het studentenproject hoort ook het leren van microscopisch onderzoek van de verflagen, wat in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gebeurt. De studenten krijgen lessen in verfmonsters nemen (kleine fragmenten van het gehele verfpakket) en dwarsdoorsnedes maken (het verfmonster wordt ingebed in een kunsthars en haaks geslepen en gepolijst), waarna microscopisch onderzoek mogelijk is. Voor de technische analyses van de verfdwarsdoorsnedes wordt onder andere gemaakt van een Scannende Elektronen Microscoop. Hierdoor kunnen de gebruikte pigmenten in de verf onderzocht worden, waardoor bijvoorbeeld de verf gedateerd kan worden en ook verkleuringen van de verf inzichtelijk worden. De monsters worden onderzocht in het Ateliergebouw, waar zowel de ateliers van het Rijksmuseum, de laboratoria van de RCE en de opleiding Conservation and Restoration van de UvA huizen. Eerste resultaten Alhoewel het kleuronderzoek nog loopt hebben de studenten al bijzondere resultaten verkregen. Zo zijn er decoraties gevonden op deuren en wanden, en is er een vermoeden dat er een marmerimitatie geschilderd is op verschillende onderdelen. Deze resultaten worden gerelateerd aan archief- en bouwhistorisch onderzoek, en met de informatie uit de technische analyses wordt hopelijk duidelijk hoe de gangen er uit hebben gezien in het verleden. Hiermee levert het een belangrijke bijdrage aan het verhaal en de geschiedenis die het gebouw draagt. De resultaten en bevindingen worden op 18 mei door de studenten gepresenteerd op Paleis Soestdijk. Het team bestaat uit de studenten: Manon Antenbrink, Kendall Chapman, Kristina Kusakina en Daniëlle Stobbe, met als begeleiders Jessica Hensel (docent Historic Interiors C&R UvA) en Martine Posthuma de Boer (gast-docent Historic Interiors C&R UvA). Ook in de toekomst zullen studenten van de opleiding tot restaurator van Historische Interieurs van de Universiteit van Amsterdam bijdragen aan de restauratie van Soestdijk. Over Paleis Soestdijk Sinds december 2017 is Paleis Soestdijk in eigendom van de MeyerBergman Erfgoed Groep. Het landgoed wordt de komende jaren gerestaureerd en krijgt een nieuwe bestemming als onafhankelijk podium voor de kroonjuwelen van de Nederlandse maak-en kennisindustrie. Hier ervaren, vieren en delen we de successen van innoverend Nederland. Op interactieve wijze wordt in het paleis en het omringende park het beste van het beste dat ons land te bieden heeft gepresenteerd. Daarbij wordt ingezoomd op de thema’s waarmee wij Nederlanders wereldwijd grote impact hebben: water, agricultuur & voeding, energie en gezondheid. Meer info: www.paleissoestdijk.nl/toekomst/madebyholland |
