De werkzaamheden aan de Engelbertha hoeve zijn in volle gang. Het interieur is gedemonteerd, er is veel asbest gesaneerd, daken zijn verwijderd, het zogenaamde ‘destructieve werk’ is gedaan. Sinds januari is het pand weer in opbouw: eind 2021 worden hier 11 energiezuinige huurwoningen in het middensegment opgeleverd.

De Engelbertha hoeve is een begrip in Leiden. Gedurende vier decennia, waarvan de laatste 30 jaar onder leiding van het echtpaar Arslanagic, vonden in dit restaurant aan de Oude Rijn talloze bruiloften, diners en feestjes plaats. Toen zij geen opvolger konden vinden werd Stadsherstel Amsterdam benaderd met de vraag of zij konden helpen de boerderij te behouden. In 2019 werd Stadsherstel eigenaar van dit eeuwenoude rijksmonument. Sinds de oprichting in 1956 heeft Stadsherstel Amsterdam al 750 monumenten en beeldbepalende panden gered in en binnen een straal van 45 kilometer rondom Amsterdam. De Engelbertha hoeve is hun eerste aankoop in de sleutelstad.

Pachtboerderij
De kern van de boerderij – het woongedeelte met kelder en opkamer en de naastgelegen voormalige wagenschuur – dateert mogelijk al van 1666. De hoeve is nadien vele malen verbouwd maar op een kaart van de kadastrale minuut van 1832 heeft de hoeve al de herkenbare T- vorm van nu. Het was toen eigendom van de Amsterdamse bankier, zakenman en grootgrondbezitter Andries Stadnitski (1782-1839), die zelf in het nabijgelegen Huize Rhijnhof woonde en de boerderij verpachtte.

Na zijn overlijden in 1839 kwam de boerderij met bijbehorende landerijen in bezit van Jan Pieterszn van Egmond. Tot 1858 werd de boerderij verpacht, maar daarna werd het bewoond door Jan van Egmond zelf en vier daaropvolgende generaties. Van deze lange periode is niet veel bekend.

12 Mei 1940
Wat we wel weten is dat deze familie de boerderij bewoonde gedurende de Tweede Wereldoorlog. Vooral in de eerste oorlogsdagen is een heftige strijd gevoerd in de omgeving van de boerderij, met zowel vliegveld Valkenburg als de Haagsche Schouwbrug – beide strategische punten – op steenworp afstand. Hierbij vielen veel slachtoffers. Van deze dagen, tussen de Duitse aanval op 10 mei 1940 en het tekenen van de capitulatieovereenkomst op 15 mei, moet specifiek de 12e mei veel indruk gemaakt hebben op de toenmalige bewoners. Deze datum hebben zij namelijk in de muur gekerfd. Het is een goed voorbeeld van de mysteries waar je bij een restauratie zoal tegenaan kunt lopen. Waarschijnlijk zal nooit met zekerheid gezegd kunnen worden wat er die dag precies is gebeurd om de bewoners tot deze daad te bewegen, toch zou het mooi zijn als dit hoofdstuk in de geschiedenis van de hoeve verder ingevuld kan worden. Want niet alleen de panden op zich, maar juist ook de bijbehorende verhalen geven de monumenten immers hun kleur.

Vier decennia horeca
In 1966 ging het gebied waar de hoeve staat over van de gemeente Oegstgeest naar Leiden. In 1976 kocht die gemeente de boerderij en de landerijen om er huizen te bouwen. Toen deze plannen niet doorgingen raakte het pand in verval en werd uiteindelijk in 1979 verkocht aan het echtpaar Favier, die er Restaurant Engelbertha Hoeve begonnen. Aanvankelijk samen maar na het overlijden van haar echtgenoot Abraham bestierde Engelbertha ‘Engeltje’ Favier het etablissement in haar eentje, tot de Arslanagics het roer in 1989 overnamen.

Restauratie
Na ruim 40 jaar wordt de horeca gelegenheid nu weer terug omgebouwd naar woonruimte. Het transformatieplan is ontworpen door de Oegstgeestse architect Marcel van Dijk. De woningen zullen in oppervlakte variëren van zo’n 50 tot 150 vierkante meter. Het complex wordt gerealiseerd met oog voor dier én geschiedenis. Zo zijn de werkzaamheden gestart volgens strikte protocollen om met name eventuele vleermuizen, die beschermd zijn via de Flora- en faunawet, niet te hinderen. Daarbij wordt de restauratie uitgevoerd met behoud van historische onderdelen en de bouwkundige structuur. De tuin, aan de Oude Rijn gelegen, krijgt naar wens van de gemeente een openbaar karakter.

Het complex wordt volledig gasvrij gemaakt. Zo is er veel aandacht voor isolatie van de daken en gevels, isolerende ramen en WTW (warmteterugwinning). Een zijde van het schuurdak wordt volledig voorzien van geïntegreerde zonnepanelen. De andere (schaduw) zijde krijgt kruispannen. Naar verwachting worden de woningen eind 2021 opgeleverd.

Lees meer op www.stadsherstel.nl en schrijf u in voor #OmDeDagEenMonument zodat u om de dag een bijzonder monumentenverhaal in uw brievenbus krijgt.Locatie:
Hoge Morsweg 140 | 2332 HN Leiden


Lees het hele artikel over de restauratie van de Engelbertha hoeve en het raadsel van de in de muur gekerfde datum op: https://stadsherstel.nl/nieuws/restauratie-engelbertha-hoeve-in-volle-gang