Op vrijdag 7 februari 2020 is ‘de Doublecrash in de Peel’ onder internationale belangstelling herdacht. Het dubbele vliegtuigongeluk vond 75 jaar geleden – op 7 februari 1945 – plaats in Asten-Heusden en Nederweert. De crashes werden op twee locaties herdacht; Museum Klok & Peel en op de crashlocatie Veluwsedijk/Kokmeeuwenweg in Heusden. De herdenking in het kader van het project Death Valley De Peel van Museum Klok & Peel stond in het teken van ’75 jaar bevrijding’.
Het delen van persoonlijke verhalen
“Een groter persoonlijk offer is ondenkbaar”, aldus auteur van het boek Doublecrash, Piet Snijders, over de overleden soldaten van de NA 197 en NA 260. “Een groot aantal soldaten kennen we niet, maar waarom zouden we zwijgen als we de verhalen en namen wel kennen?” De effecten van de oorlog zijn beter te vatten in de verhalen van de individuele mensen, dan in abstracte cijfers.
Indrukwekkende toespraak van nabestaande Franse Dubbelcrash
Dat dit klopt werd duidelijk tijdens de indrukwekkende toespraak van nabestaande Genevieve Bordier. Als tweejarig meisje verloor ze haar vader Maurice Bordier, in de crash van de NA 260. Pas 75 jaar later, na een grondig internationaal onderzoek, werd duidelijk waar haar vader ongeveer gestorven is. Eerder werd ervan uitgegaan dat het in de Veluwepeel was; nieuw onderzoek toont aan dat Bordiers vliegtuig in het Weerter Bos neerstortte. In haar toespraak gaf mevrouw Bordier aan gedreven te zijn geweest om het ‘waarom’ en ‘hoe’ dit ongeluk dat de nabestaanden is overkomen naar boven te krijgen. Nu dit mysterie is opgelost krijgt ze, naar eigen zeggen, de rust waar ze jaren naar verlangde. De herdenking vond plaats in aanwezigheid van 20 Franse nabestaanden van gesneuvelde piloten van beide gecrashte vliegtuigen.
Waardering over rol Fransen tijdens de bevrijding van Nederland 1944-1945
Ook gingen de sprekers in op de integratie van de Franse groepen (Tunisie en Guyenne) binnen de RAF tijdens WOII. De internationale gasten spraken hun waardering uit voor de rol van de Fransen bij de bevrijding van Nederland. Stuart Gregory, Group Captain van de RAF: “De Engelsen en Fransen werkten in de RAF samen als één team”. Hij waardeert de ‘multinationale spirit’ en kameraadschap die tot op de dag van vandaag te voelen is. Paul Bogaert, President Ass. Des Anciens et Amis des Groupes Lourds, beaamt deze uitspraak in zijn toespraak.
Het monument eert en herinnert
Met het monument, van de Heusdense kunstenaar Theo van Dam, is er nu ook een locatie waarin de soldaten, volgens Gregory, hopelijk de “eeuwige vrede” krijgen. Snijders geeft aan dat we dank verschuldigd zijn aan de overlevenden en doden van deze squadrons. Hiermee krijgen ze, volgens Commodore b.d. Tom de Bok, postuum de eer die ze al jaren verdienden. Commissaris van de Koning, prof. dr. Wim van de Donk, roept ons tot slot op om bewust te blijven van het gegeven dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Het monument dat vandaag geopend is, blijft ons daaraan herinneren. Van de Donk: “Blijf de verhalen ophalen en vertellen, zodat ook de volgende generaties erbij betrokken blijven.”
Gedenkwaardige locatie
De locatie van het monument is zorgvuldig gekozen. Het is de plek waar het toestel (NA197) explodeerde bij de crash vlak achter boerderij Frans Maas. Het andere toestel (NA260) desintegreerde verderop in de lucht.
Het monument bestaat uit twee banken in de vorm van de vleugel van een Halifax. De gedenkplaat is van kleurrijk glas met daarin verwijzingen naar de twee vliegtuigen. In de staalconstructie staan niet alleen de namen van de crewleden van de NA 197 en NA260, maar zijn er ook bodemvondsten van een Halifax verwerkt. Naast de sprekers stonden er ook een vendelgroet door het Gilde Sint Joris, bloemenhulde door kinderen van de Heusdense Antonius-basisschool en kranslegging, muzikaal eerbetoon en een fly-by door de luchtmacht op het programma.
Herdenking
De herdenking op 7 februari was de apotheose van twee jaar werk. De organiserende werkgroep bestond in oorsprong uit lokale en regionale Dubbelcrash-onderzoekers en heeft gaande de rit de zeer gewaardeerde steun en hulp gekregen van de gemeente Asten, Museum Klok & Peel (project Death Valley De Peel), de Rotary Deurne, Asten, Someren en de Rotary Helmond alsmede van enkele particuliere begunstigers. Het herdenkingsprogramma voor de buitenlandse gasten wordt op zaterdag 8 februari voortgezet met activiteiten naar keuze, die gefaciliteerd worden door de organisatoren.
Boek Doublecrash
In ‘Doublecrash, een oorlogsmysterie in de Peel’ neemt de auteur, Piet Snijders, de lezer mee in een curieus oorlogsverhaal dat zich 75 jaar geleden afspeelde in het desolate grensgebied tussen Zuidoost-Brabant en Midden-Limburg. Het boek is te koop bij de regionale boekhandels en via de webshop van Museum Klok & Peel: www.museumklokenpeel.nl
Achtergrond
Één vliegramp
Op de avond van de ramp namen bewoners van de Astense Veluwepeel oorlogsgeweld in de lucht waar, maar niemand had in de gaten dat er twee bommenwerpers tegelijk uit de lucht werden geschoten. Mogelijk kwam dat doordat de eerste bommenwerper op een afgelegen locatie neerkwam en er geen melding van werd gemaakt.
Mede daardoor heeft bijna zeventig jaar lang niemand geweten van de zes dodelijke slachtoffers van de NA260. Alle aandacht ging uit naar de gesneuvelde bemanningsleden van de NA197; de in allerijl naar Eindhoven gebrachte slachtoffers van de NA260 bleven onder de radar. Dat bleef zo tot 2012.
Geneviève Bordier
In dat jaar meldde zich bij het RHCe in Eindhoven mevrouw Geneviève Bordier uit Frankrijk. Deze dochter van Maurice Bordier, een van de bemanningsleden van de NA260, was na een jarenlange speurtocht tot de ontdekking gekomen dat haar vader in de Veluwepeel onder Asten moest zijn verongelukt. De toenmalige streekarchivaris Hans van de Laarschot vond in het RHCe-archief officiële stukken die haar overtuiging ondersteunden.
Van de Laarschot was de eerste die over de Dubbelcrash publiceerde; latere onderzoekers vulden het verhaal stukje bij beetje aan. Met het oog op het herdenkingsjaar 2019 werd het onderzoek steeds meer geïntensiveerd. Niet alleen in archieven en met persoonlijke contacten, ook met veldwerk. De onderzoeksresultaten zijn intussen zo betrouwbaar dat het verhaal van de mysterieuze dubbelcrash naar waarheid in de Peellandse oorlogsgeschiedenis kan worden bijgeschreven. Dat moment heeft vandaag plaatsgevonden.
Fotograaf: Cor van de Ven
