Het Rijksvastgoedbedrijf heeft vandaag bekend gemaakt dat het Ensemble Veenhuizen, de voormalige strafkolonie, is gegund aan het consortium bestaande uit de Nationale Monumentenorganisatie (NMo), BOEi en Stichting Het Drentse Landschap. Met deze bekendmaking komt een einde aan een lange procedure van openbare inschrijving voor de vervreemding van Veenhuizen door het Rijksvastgoedbedrijf en kan de doorontwikkeling verder opgepakt worden.
Toen in 2016 bekend werd dat het Rijk het cultuurhistorisch erfgoed diende af te stoten, hebben de NMo, BOEi en Het Drentse Landschap er bij het Rijksvastgoedbedrijf op aangedrongen Veenhuizen als ensemble te behouden. De expertise die deze drie organisaties in huis hebben, maakt dat zij bij uitstek geschikt zijn om Ensemble Veenhuizen te beheren, te restaureren en te herbestemmen.
Genoemde partijen hebben gezamenlijk een ruime ervaring en kennis als het gaat om efficiënt beheer en onderhoud van monumenten en monumentencomplexen. Ook zijn ze succesvol in het op een passende manier herbestemmen van monumenten. Daarnaast is het publiek toegankelijk maken en het lokaal verankeren in Veenhuizen een enorme pre om met een dergelijk groot project aan de slag te kunnen gaan.
Omdat er meerdere partijen belangstelling hadden getoond in het Ensemble Veenhuizen, dat uit ongeveer 80 gebouwen bestaat, besloot het Rijksvastgoedbedrijf om een openbare inschrijving voor dit unieke erfgoed te starten. De procedure die in november 2019 is gestart, verliep in drie fasen en heeft bijna anderhalf jaar geduurd. Op 19 april 2021 is bekend gemaakt dat Ensemble Veenhuizen overgaat naar het consortium van erfgoedbeheerders.
“Na een proces van jaren, waarin wij als consortium samen hebben opgetrokken, is het geweldig om te horen dat het Rijksvastgoedbedrijf onze plannen en toekomstvisie voor Veenhuizen ondersteunt en ons dit bijzondere cultuurhistorische erfgoed gunt.” Aldus Marlo Reeders, directeur Nationale Monumentenorganisatie.
“Het belang van het sociaal experiment Veenhuizen en het verhaal dat met het erfgoed verteld wordt, is ook in het huidige tijdsgewricht – met de maatschappelijke uitdagingen van nu – nog actueel. Het idee is om in Veenhuizen naast een plek voor cultuurtoeristen en natuurliefhebbers, ook ruimte te maken voor een nieuwe proefkolonie, waar organisaties kunnen landen rondom de thema’s duurzaamheid, energietransitie, landbouw, detentie of
zorg. Zodra we eigenaar zijn gaan we allereerst in contact treden met alle belanghebbenden – dit was tijdens de verkoopprocedure niet toegestaan – , om de praktische zaken op te pakken.” Aldus Arno Boon, directeur BOEi.
“Wij zijn enorm blij en trots dat Ensemble Veenhuizen ons gegund is. Als nieuwe eigenaren zullen wij er alles aan doen om het cultuurhistorisch erfgoed in Veenhuizen te behouden en beheren. Ook gaan we snel in gesprek met lokale ondernemers, bewoners en andere stakeholders zodat we gezamenlijk plannen kunnen maken om Veenhuizen een nieuwe toekomst te geven. Wij zullen er uiteraard ook alles aan doen om het vertrouwen dat hiermee in ons gesteld wordt waar te maken.” Aldus Sonja van der Meer, directeur van Het Drentse Landschap.
Samen met drie andere Koloniën van Weldadigheid (twee in Nederland en één in België) is Veenhuizen genomineerd voor de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het Werelderfgoedcomité beslist in juli 2021 of deze Koloniën van Weldadigheid Werelderfgoed worden.
Over Veenhuizen
In Veenhuizen werd aan het begin van de negentiende eeuw een Kolonie van Weldadigheid gesticht. Het ambitieuze experiment op het gebied van armenzorg, resocialisatie en heropvoeding, waarbij landlopers ter werk werden gesteld, weeskinderen verplicht naar school moesten en armen uit de stad de kans kregen een nieuw leven op te bouwen, wordt vaak gezien als een voorbode van de moderne verzorgingsstaat.
Halverwege de negentiende eeuw is Veenhuizen in eigendom van de Nederlandse staat gekomen. Het dorp kreeg een justitiële functie die sindsdien centraal heeft gestaan. Het dorp ligt in de gemeente Noordenveld in het landelijke gebied van Noordoost-Drenthe, tegen de grens met Friesland. Veenhuizen heeft ongeveer 1.250 inwoners, waaronder een wisselend aantal gedetineerden in de penitentiaire inrichtingen Esserheem en Norgerhaven. Door de verkoop gaat circa 70 hectare grond met daarop onder andere circa 80 monumentale rijksgebouwen over naar de nieuwe eigenaar. Een deel van Veenhuizen blijft eigendom van de Nederlandse staat, waaronder twee nog functionerende gevangenissen en agrarische gronden.
Na de overdracht zal het beheer door een nieuw op te richten stichting De Nieuwe Rentmeester worden uitgevoerd. Voor meer informatie en contactmogelijkheden: www.nieuwerentmeester.nl
