Beleef het water, de cultuur, de natuur en het erfgoed op de Brabantse Wal
Op zaterdag 8 juni is het Open Dag op de West-Brabantse Waterlinie. De Open Dag begint met de officiële opening op Fort Henricus in Steenbergen. Vervolgens zijn er vanaf 11.00 uur diverse activiteiten op het gebied van cultuur, natuur en erfgoed op de Forten van de Brabantse Wal: in Bergen op Zoom op de Waterschans, Fort de Roovere en het Ravelijn en in Steenbergen op Fort Henricus. Deze Open Dag is de afronding van het project Landschappen van Allure. De Open Dag begint op alle locaties om 11.00 uur en duurt tot 17.00 uur.
De Waterschans, Het Ravelijn, Fort de Roovere en Fort Henricus zijn vier parels van de West Brabantse Waterlinie. Op deze en andere unieke locaties viert men na jaren van (ver)bouwen en restaureren de in ere herstelde West Brabantse Waterlinie. Zowel jong als oud kan meedoen aan of genieten van allerlei feestelijke, culturele, creatieve, architectonische, historische, sportieve en muzikale activiteiten en optredens. Er rijdt een speciale bus langs deze vier locaties én langs Blauwe Sluis, Roode Weel, Benedensas en Dintelse Gorzen. De gidsen in de bus geven informatie over al deze locaties.
Fort Henricus
Om 10.00 uur vindt de officiële opening plaats op Fort Henricus. Dan wordt de uitkijktoren overgedragen door oud-burgemeester Jan Hoogendoorn en de inwoners van Steenbergen en omgeving. Met de officiële openingshandelingen geven we een boodschap mee aan de toekomstige bezoekers van het Fort. Bestuurders van de gemeente Steenbergen, Bergen op Zoom en Natuurmonumenten verrichten deze handeling samen met de gedeputeerde van de Provincie Noord Brabant en een aantal kinderen.
Landschappen van Allure
Landschappen van Allure is een investeringsprogramma van Provincie Noord-Brabant voor natuur- en landschapsprojecten onder andere op De Brabantse Wal. Het uitgangspunt was en is het behoud van het landschap voor de toekomst. Mooie en karakteristieke landschappen houden Brabant aantrekkelijk om in te wonen, werken en recreëren. Dankzij investeringen, participatie en innovatie is landschap De Brabantse Wal de afgelopen jaren doorontwikkeld. De provincie heeft in totaal € 56 miljoen in 8 projecten in 3 Brabantse landschappen (de Brabantse Wal, het Groene Woud en de Maashorst) geïnvesteerd.
Meer info over het uitgebreide programma volgt via de gemeenten, lokale en sociale media en via het facebook-event https://www.facebook.com/events/1155992951249738/
Fort Henricus
Fort Henricus is eigendom van Natuurmonumenten
en draagt de naam van graaf Hendrik III van Nassau:
één van de voorvaderen van koning Willem-Alexander,
die nog altijd Heer van Steenbergen is. Het fort is in
1626/1627 gebouwd op last van Prins Maurits en werd
in 1809 voor het laatst in staat van paraatheid gebracht,
toen de Engelse troepen in Zeeland landden.
Het omvangrijke fort was een dorp op zich en diende
vooral ter bescherming van de Steenbergse haven en
de inundatiesluis. Het lag in die tijd aan open water.
Vandaar dat er ‘Steenbergen aan Zee’ staat op het
aquaduct van de A4 met het havenkanaal. Van de
duizenden soldaten die ooit op Fort Henricus gelegerd
waren, zijn er velen getrouwd met Steenbergse
burgermeisjes. De uitkijktoren bij de entree van het fort
is een cadeau van en aan de inwoners van Steenbergen,
in verband met het afscheid van burgemeester
Jan Hoogendoorn in 2012. Klim erop en geniet van
het uitzicht op ’t gèèfste plekske aon de Vliet!
Fort de Roovere
Fort de Roovere in Halsteren ontwikkelt zich in toenemende
mate tot hét centrum van de West Brabantse
Waterlinie. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan
de Mozesbrug, waarvan de rand op gelijke hoogte ligt
met het water in de gracht. Hier kun je doorheen waden,
zoals Mozes deed door de Rode Zee. Naast deze opmerkelijke
toegangsbrug steekt Pompejus huizenhoog boven
het fort uit. Vanaf deze gigantische uitkijktoren kun je de
hele West Brabantse Waterlinie overzien. Tegelijkertijd is
het een openluchttheater en expositieruimte. Pompejus
is met vereende krachten van inwoners, organisaties
en de gemeente Bergen op Zoom tot stand gekomen.
Momenteel wordt gewerkt aan de realisatie van een
poterne (tunnel), waardoor je als het ware terug gaat
in de tijd. Ook komt er nog een waterspeelplaats, die
spelenderwijs duidelijk maakt hoe inundatie in z’n werk
gaat. Fort de Roovere leent zich bovendien uitstekend
voor een breed scala aan culturele en sportieve
evenementen.
Ravelijn
Het vernuftige stelsel van stadswallen, bastions, ravelijnen
en lunetten dat Menno van Coehoorn in Bergen
op Zoom realiseerde, zijn zonder meer te beschouwen
als de kroon op het werk van deze vermaarde vestingbouwer.
Als één van de grenssteden tussen de Republiek
en de Spaanse (later Oostenrijkse) Nederlanden, moest
Bergen op Zoom dan ook goed verdedigd worden. Alleen
in 1747 lukte dit uiteindelijk niet en viel ‘de maagdelijke
stad’ ten prooi aan Franse troepen. Het Ravelijn op den
Zoom herinnert heden ten dage nog altijd aan die tijd.
Het lag als een vooruitgeschoven post in de buitengracht
van de vesting.
Je kunt er een adembenemend kijkje nemen in de
ondergrondse, bomvrije kazematten of over een drijvende
brug in het ‘Pielekeswater’ naar de oorspronkelijke
toegangspoort wandelen. Het Ravelijn gaat een nieuwe
toekomst tegemoet als evenementenlocatie, waarvoor
in de wal een speciale kiosk is aangebracht.
Waterschans
De geschiedenis van de Waterschans gaat terug tot het
begin van de Tachtigjarige Oorlog, toen Bergen op Zoom
nog in Spaanse handen was. De Spanjaarden bouwden
in de periode 1568-1577 op deze strategische locatie
het Fort op ’t Hooft. Nadat de Staatse troepen de stad
hadden heroverd, gaf vader des vaderlands Willem van
Oranje opdracht voor de aanleg van een fort aan de
noordkant én een fort aan de zuidkant van het havenkanaal.
Van deze Noord- en Zuidschans (ontwerp Abraham
Andriessen) bleef uiteindelijk alleen de laatste over: de
Waterschans. Hier vandaan kon niet alleen (de haven
van) Bergen op Zoom worden beschermd maar hield
men ook controle over de Schelde en de belangrijke
vaarroute van Middelburg naar Dordrecht. In 1873,
Bergen op Zoom was geen vestingstad meer, vestigde
Charles de Meulemeester zijn oesterkwekerij in de
grachten binnen het fort. Vanuit Bergen op Zoom werden
decennia lang oesters geëxporteerd naar alle grote
steden van Europa. Tot in de jaren negentig van de
vorige eeuw werden er zelfs nog kreeften gehouden
op de Waterschans.
Welkom op de West Brabantse Waterlinie
Het Ravelijn en de Waterschans in Bergen op Zoom,
Fort Henricus in Steenbergen en Fort de Roovere in
Halsteren gelden als de voornaamste (bewaarde)
verdedigingswerken in de oudste volwaardige waterlinie
van ons land. De West Brabantse Waterlinie is bovendien
dé bakermat van de inundatietechniek. Door grote delen
van het laaggelegen land tussen Steenbergen en Bergen
op Zoom onder water te zetten, werd in de 17de en
18de eeuw een haast onneembare horde opgeworpen
voor met name de Spaanse en Franse troepen.
Dankzij het subsidiëringsprogramma Landschappen
van Allure van de provincie Noord-Brabant is de West
Brabantse Waterlinie als onderdeel van de Zuiderwaterlinie
de afgelopen jaren in ere hersteld om inwoners en
bezoekers een unieke, recreatieve ervaring te bieden.
Ontdek én beleef de rijke (militaire) historie, de cultuur,
de natuur, het water, én de architectonische hoogstandjes.
Vandaag én in de toekomst.
