Bij een archeologische opgraving aan de Plesmanlaan in Leiden zijn afgelopen zomer twee graven uit de 7e eeuw na Chr. gevonden. Bijna een jaar later geeft 1 van de skeletten, in de wandelgangen Peter genoemd, langzaam zijn geheimen prijs. De 3D-scan van het skelet is het startpunt van het onderzoek naar zijn leven en zijn dood. En hopen we antwoord te krijgen op de vragen: ‘Waaraan is hij dood gegaan, waar komt hij vandaan, waarom ligt hij er zo bij en wat is er gebeurd rondom zijn dood?’
Met de 3D-scan leggen we minuscuul, op 2 mm nauwkeurig, vast hoe het skelet eruitziet. Elk botje wordt exact ingemeten. Ook is de kleur en structuur van de botten goed te zien op de scan. Elk detail is vastgelegd. Net als de manier waarop het skelet in het graf lag, namelijk gedeeltelijk op zijn zij. Van deze scan wordt een 3D-model gemaakt, zodat archeologen, historici en studenten online dit model kunnen gebruiken voor hun onderzoek. De data is straks toegankelijk voor iedereen.
Grafgiften
Het graf is in zijn geheel gelicht. In het onderzoekslaboratorium is het graf voorafgaand aan de 3D-scan met een röntgen gescand. Hierdoor weten we nu meer over wat er naast het skelet in het graf lag. Een opsomming: ter hoogte van de schouder ligt een lanspunt, boven de schedel en ter hoogte van de handen liggen waarschijnlijk klinknagels van 5 centimeter en onder zijn linkerarm ligt een mes. Aan de rechterkant van de borstkas ligt een tweebenig voorwerp, mogelijk een fibula. Ook is te zien dat een aantal botten niet in anatomisch verband ligt, wat betekent dat het graf waarschijnlijk verstoord is na de begraving.
Vervolg onderzoek door archeologische specialisten
Na de scans worden het skelet en de grafgiften onderzocht en geconserveerd. Er komt een botspecialist, zij gaat kijken of het inderdaad een man is, wat voor ziektes hij heeft gehad en misschien kan ze achterhalen waaraan hij gestorven is. Ze gaat ook monsters nemen voor toekomstig DNA- en isotopenonderzoek. Dit kan informatie geven over het voedsel dat hij gegeten heeft en dit kan ons weer vertellen waar hij geleefd heeft.
Daarna gaan specialisten kijken naar de voorwerpen uit het graf. Nu is dat nog niet goed te zien, met alle aarde en roest eromheen. Onderzoekers gaan niet alleen kijken naar de functie van de voorwerpen, maar kijken ook naar de roest zelf. In de roest op de grafgiften kan namelijk informatie verstopt zitten over het hout van de mogelijke kist, het leer van de kleding, huid of haar van de overledene en resten van textiel van zijn kleding. Dit soort organische resten vergaan in de grond en alleen in de roest kunnen we deze resten nog onderzoeken met een microscoop.
Peter, sleutel tot nog onbekende
geschiedenis
Tijdens het onderzoek hebben we het skelet een naam gegeven. Bij Leiden als Sleutelstad past de naam Peter, de sleutelbewaarder. En wellicht is hij de sleutel tot de nu nog onbekende geschiedenis van Leiden in de 7e eeuw. Er is namelijk nog weinig bekend over de bewoners en het grafritueel in het kustgebied in de Merovingische tijd. De skeletten en de grafgiften zullen ons, na verder onderzoek, meer vertellen over de mensen die tussen 600 tot 700 jaar na Chr. in deze regio woonden.
Betrokken bij het onderzoek
De opgraving is in 2018 uitgevoerd door Archol, samen met studenten van de faculteit
Archeologie van de Universiteit Leiden. De opgraving is uitgevoerd in opdracht
van Vastgoed Universiteit Leiden. Erfgoed Leiden en Omstreken krijgt deze
vondst straks in beheer in het archeologisch depot en de stadsarcheoloog van
Leiden is als adviseur en bevoegd gezag betrokken. Erfgoed Leiden heeft de taak
om de geschiedenis van Leiden en omgeving te vertellen. Om zo meer te ontdekken
in ons verleden.
Restauratieatelier Restaura
Het zevende eeuwse skelet wordt behandeld en geconserveerd door Restaura. Dit bedrijf richt zich op het conserveren en onderzoeken van archeologische voorwerpen. Behalve onderzoek van skeletten restaureert en conserveert Restaura metalen, glas, hout, leer, aardewerk en steen. In Heerlen beschikken zij over een gespecialiseerd restauratieatelier.
3D-scan van zevende eeuws skelet gevonden aan de Plesmanlaan in Leiden foto: Erfgoed Leiden en Omstreken/Restaura
