| Sinds kort komt de monumentale Grote of St. Bavokerk in Haarlem dankzij doordachte verlichting ook ’s avonds tot haar recht. Naar ontwerp van ipv Delft wordt nu zowel de buitenkant als het interieur aangelicht. De nadruk ligt daarbij op de gotische architectuur en het creëren van diepte en transparantie. Voorheen was de kerk ’s avonds in duister gehuld, op de toren na die geel en vlak verlicht los boven de stad leek te hangen. Met de nieuwe verlichting vormt het gebouw in het avondbeeld een aantrekkelijk middelpunt voor de stad. Zowel de complexiteit van het bouwwerk, met haar vele bouwvolumes, als de gotische architectuur zijn dankzij het gerealiseerde lichtontwerp zichtbaar en beleefbaar. Gotische architectuur Het gebouw heeft veel typisch gotische verticale bouwelementen, zoals steunberen en pinakels en een heel ritmische opbouw van het hoofdvolume. Door in het lichtbeeld vooral deze elementen te benadrukken, ontstaat een aantrekkelijk en gelaagd beeld. Ook de aanlichting van de binnenzijde van de bogen en de balustrades draagt hier sterk aan bij. Het bovenste deel van de kerk is met een lichtere steen gemetseld. Deze duurdere lichte natuursteen werd ten tijde van de bouw gezien als teken van rijkdom en zorgt ervoor dat het gebouw naar boven toe niet alleen constructief maar ook in kleurstelling lichter wordt. Het lichtontwerp maakt dit effect goed zichtbaar. Bij de toren was het streven om de verfijning in materiaal- en kleurgebruik ook ’s avonds zichtbaar te maken. De ontwerpers kozen voor een basis-aanlichting gecombineerd met accentverlichting die het ritme van de architectuur benadrukt. De balustrades, pinakels en armen van de ui springen er zo goed uit. Interieurverlichting Het interieur was voorheen slechts summier verlicht; ook hiervoor maakte het ontwerpbureau een compleet nieuw ontwerp. Uitgangspunt was dat de verlichting energiezuinig zou worden en eenvoudig te bedienen. Verder zijn de armaturen in de nieuwe situatie zowel binnen als buiten nauwelijks zichtbaar. De gewelven in de kooromloop worden bijvoorbeeld verlicht vanuit kleine, op maat gemaakte ringarmaturen die om de hangers van de bestaande kroonluchters zijn geklemd. Het imposante orgel komt beter tot zijn recht en de aanlichting van de hooggelegen balustrades geeft diepte en reliëf. Lichthuisje De aanlichting van de gewelven en plafonds draagt sterk bij aan het totaalbeeld van de kerk, zowel van binnen als van buiten. Binnen geven de verlichte gewelven een gevoel van ruimte, ze benadrukken de hoogte van het kerkinterieur. Van buitenaf krijgt de kerk er aanzienlijk meer diepte en transparantie door, wat de aantrekkelijkheid vergroot. Het gebouw wordt een levensgroot lichthuisje voor de stad. Lichtscenes De totaalverlichting van de kerk gaat rond zonsondergang in enkele minuten gefaseerd aan. Het exterieur is dan dominant, het interieur zichtbaar. Om 23:00 uur schakelt het nachtprogramma in, wat betekent dat de gevelverlichting iets dimt en het interieur dominant wordt. Vanaf middernacht gaat alle verlichting vervolgens in een half uur gefaseerd uit. Het gehele verlichtingssysteem is volledig per armatuur instelbaar. Daar wordt onder meer gebruik van gemaakt om de armaturen die de vliegroutes van vleermuizen verstoren in de kerk af te schakelen als de vleermuizen actief zijn. Geschenk aan de stad Het lichtontwerp kwam tot stand in opdracht van de Vrienden van de Grote of St. Bavokerk en de Protestantse Gemeente Haarlem. De verlichting zelf is op 25 september 2020 als geschenk aangeboden aan de stad, exact 500 jaar nadat de bouw van de kerk voltooid werd. Meer informatie: Rob Kruizinga, ipv Delft, 015 750 25 79 of www.ipvdelft.nl beeld: ipv Delft |
